این نمودار یک نمودار متداول در مهندسی شیمی و مهندسی فرآیند برای نشان دادن جریان اصلی تجهیزات و فرآیند در کارخانه می شود.
نمودار PFD نمایش شماتیک کلیه فعالیت هایی که در یک پروسه انجام می شوند و دربردارنده اطلاعات مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل می باشد.
با مشاهده یک PFD اطلاعات زیر را می توان کسب کرد:
- محدوده پروسه
- نمایش گرافیکی چیدمان تجهیزات اصلی، خطوط فرآیندی و لوپ های کنترلی
- انبار مواد خام، محصول و نرخ جریان خط اصلی و شرایط عملکردی
- یوتیلیتی هایی که در پروسه بصورت مداوم مورد استفاده قرار می گیرند.
در یک PFD آیتم های زیر نمایش داده می شود:
- لوله کشی فرآیند
- سمبل، نام و کد شناسایی تجهیزات اصلی
- شیرها و شیرهای کنترلی که بر روی عملکرد سیستم اثر می گذارند
- ارتباط با سایر سیستم ها
- انشعابات فرعی (Bypass) مهم و خطوط سیرکوله
- نرخ های سیستم و مقادیر عملکردی مانند حداقل، نرمال و حداکثر جریان، فشار یا درجه حرارت
- ترکیب مایعات
از سوی دیگر PFD اطلاعات زیر را ارائه نمی دهد:
- نوع لوله ها
- شماره خط لوله
- انشعابات فرعی غیر مهم
- شیرهای جداسازی و توقف (Shutoff)
- شیرهای ایمنی
- اطلاعات مربوط به کدها
- اطلاعات مربوط به ارتعاشات
راهکارهای عمومی برای رسم PFD
- نمودار PFD نباید بصورت مقیاس تهیه شود
- این نمودار باید از چپ به راست بر اساس جریان فرآیند رسم شود
- جریان اصلی فرآیند باید با خط پررنگ رسم شود
- خطوط یوتیلیتی باید فقط در صورتیکه تجهیزات اصلی را ترک می کنند و یا به آن وارد می شوند نمایش داده شوند
قبل از تهیه PFD باید گام های زیر انجام شود:
1- مطالعات امکان سنجی
2- مبانی طراحی فرآیند
3- طراحی مفهومی
4- نمودار جریان ساده
5- شبیه سازی حالت پایا
6- تهیه PFD و بالانس حرارت و متریال
