« هوش مصنوعی، دانش ساختن ماشین ها
یا برنامه‌های هوشمند است. » همانگونه که از تعریف فوق-که توسط یکی از
بنیانگذاران هوش مصنوعی ارائه شده است- برمی‌آید،حداقل به دو سؤال باید
پاسخ داد:
1ـ هوشمندی چیست؟
2ـ برنامه‌های هوشمند، چه نوعی از برنامه‌ها هستند؟تعریف دیگری که از هوش مصنوعی می‌توان ارائه داد به قرار زیر است:
« هوش مصنوعی، شاخه‌ایست از علم کامپیوتر که ملزومات محاسباتی اعمالی
همچون ادراک (Perception)، استدلال(reasoning) و یادگیری(learning) را
بررسی کرده و سیستمی جهت انجام چنین اعمالی ارائه می‌دهد.»و در نهایت تعریف
سوم هوش مصنوعی از قرار زیر است:
«هوش مصنوعی، مطالعه روش‌هایی است
برای تبدیل کامپیوتر به ماشینی که بتواند اعمال انجام شده توسط انسان را
انجام دهد.» به این ترتیب می‌توان دید که دو تعریف آخر کاملاً دو چیز را
در تعریف نخست واضح کرده‌اند.
1ـ منظور از موجود یا ماشین هوشمند چیزی است شبیه انسان.
2ـ ابزار یا ماشینی که قرار است محمل هوشمندی باشد یا به انسان شبیه شود،
کامپیوتر است. هر دوی این نکات کماکان مبهم و قابل پرسشند. آیا تنها این
نکته که هوشمندترین موجودی که می‌شناسیم، انسان است کافی است تا هوشمندی را
به تمامی اعمال انسان نسبت دهیم؟ حداقل این نکته کاملاً واضح است که بعضی
جنبه‌های ادراک انسان همچون دیدن و شنیدن کاملاً ضعیف‌تر از موجودات دیگر
است. علاوه بر این، کامپیوترهای امروزی با روش‌هایی کاملاً
مکانیکی(منطقی) توانسته‌اند در برخی جنبه‌های استدلال، فراتر از
توانایی‌های انسان عمل کنند. بدین ترتیب، آیا می‌توان در همین نقطه ادعا
کرد که هوش مصنوعی تنها نوعی دغدغه علمی یا کنجکاوی دانشمندانه است و
قابلیت تعمق مهندسی ندارد؟(زیرا اگر مهندسی، یافتن روش‌های بهینه انجام
امور باشد، به هیچ رو مشخص نیست که انسان اعمال خویش را به گونه‌ای بهینه
انجام می‌دهد). به این نکته نیز باز خواهیم گشت. اما همین سؤال را
می‌توان از سویی دیگر نیز مطرح ساخت، چگونه می‌توان یقین حاصل کرد که
کامپیوترهای امروزین،
بهترین ابزارهای پیاده‌سازی هوشمندی هستند؟
رؤیای طراحان اولیه کامپیوتر از بابیج تا تورینگ، ساختن ماشینی بود که
قادر به حل تمامی مسائل باشد، البته ماشینی که در نهایت ساخته
شد(کامپیوتر) به جز دسته ای خاص از مسائلقادر به حل تمامی مسائل بود. اما
نکته در اینجاست که این «تمامی مسائل» چیست؟ طبیعتاً چون طراحان اولیه
کامپیوتر، منطق‌دانان و ریاضیدانان بودند، منظورشان تمامی مسائل منطقی یا
محاسباتی بود. بدین ترتیب عجیب نیست، هنگامی که فون‌نیومان سازنده اولین
کامپیوتر، در حال طراحی این ماشین بود، کماکان اعتقاد داشت برای داشتن
هوشمندی شبیه به انسان، کلید اصلی، منطق(از نوع به کار رفته در کامپیوتر)
نیست، بلکه احتمالاً چیزی خواهد بود شبیه ترمودینامیک!
به
هرحال، کامپیوتر تا به حال به چنان درجه‌ای از پیشرفت رسیده و چنان
سرمایه‌گذاری عظیمی برروی این ماشین انجام شده است که به فرض این که بهترین
انتخاب نباشد هم، حداقل سهل‌الوصول‌ترین و ارزان‌ترین و عمومی‌ترین انتخاب
برای پیاده‌سازی هوشمندیست.
