شروع توضیحات (مقدمه)
مهمترین عامل پیشرفت علوم در عصر حاضر دسترسی سریع و آسان به منابع اطلاعاتی می باشد . پس از اختراع کامپیوتر تولید علم سرعت زیادی پیدا کرد و با روی کار آمدن شبکه های کامپیوتری زمینه هایی فراهم آمد تا این علوم در سریع ترین زمان ممکن در دسترس متخصصان و علاقه مندان قرار گیرد.
اکنون نفوذ شبکه ها به زندگی روزمره بشر به گونه ایست که تصور دنیای کنونی بدون امکانات و مزایای شبکه در باور اهل علم و فن نمی گنجد. امروزه با استفاده از انواع شبکه های کامپیوتری قادر خواهید بود بدون حضور فیزیکی در یک مکان، تعاملات زیادی داشته باشید. آموزش، درمان، تجارت، تفریح و سایر زمینه های مهم فعالیت شما بدون وجود شبکه های کامپیوتری، هرگز نمی توانند نیازهای امروز را رفع نمایند.
کامپیوتر Computer
هر وسیله ای که قابلیت پردازش اطلاعات را جهت تولید نتیجه مورد نظر دارا باشد را گویند.بدون توجه به بزرگی یا کوچکی کامپیوترها , آنها عموما کارهای خود را در سه مرحله تعریف شده انجام می دهند.
روشهای گوناگونی برای طبقه بندی کامپیوترها وجود دارد، از جمله
کامپیوترهای موجود در شبکه (network) به دو گروه عمده تقسیم میشوند:
سرویس دهنده ( Server )
کامپیوترهای سرویس دهنده در شبکه محلی (LAN) به کامپیوتری گفته میشود که نرم افزارهای مدیریتی کنترل کننده دستیابی به شبکه و منابع آن، مثل چاپگرها و دیسک گردان ها، در آن اجرا میشوند. این کامپیوتر منابع لازم را در اختیارکامپیوترهایی که به عنوان ایستگاه کاری درشبکه عمل می کنند می گذارد.
در اینترنت سرویس دهنده به کامپیوتر یا برنامه ای گفته میشود که به فرامین یک سرویس گیرنده (client) پاسخ می دهد گفته می شود. به عنوان مثال یک فایل سرور ممکن است محل بایگانی برخی از فایل های داده ای یا برنامه ای باشد، وقتی سرویس گیرنده ای یک فایل را درخواست می کند، سرویس دهنده یک نسخه از فایل را به آن انتقال می دهد.
سرویس گیرنده ( Client )
در یک شبکه محلی یا اینترنت به کامپیوتری گفته می شود که از منابع شبکه ای (network) مشترک یک سرویس دهنده ( Server) استفاده میکند.
تعریف شبکه های کامپیوتری
گروهی از کامپیوترها و وسایل مرتبط دیگر که بوسیله تسهیلات ارتباطی به یکدیگر متصل می شوند. ارتباط موارد مذکور در یک شبکه ممکن است با اتصالات دائمی مثلا کابل ها، یا اتصالات موقتی چون خطوط تلفن یا دیگر پیوندهای ارتباطی باشد. یک شبکه می تواند به کوچکی یک شبکه محلی، متشکل از چندکامپیوتر، چاپگر و وسایل دیگر باشد و یا از تعداد زیادی کامپیوتر کوچک و بزرگ، که در نقاط جفرافیایی مختلف توزیع شده اند، تشکیل شود.
یک شبکه رایانهای Computer Network، که اغلب به طور خلاصه به آن شبکه گفته میشود، گروهی از رایانهها و دستگاههایی میباشد که توسط کانالهای ارتباطی به هم متصل شدهاند. شبکه رایانهای باعث تسهیل ارتباطات میان کاربران شده و اجازه میدهد کاربران منابع خود را به اشتراک بگذارند.
یک شبکه رایانهای اجازه به اشتراک گذاری منابع و اطلاعات را میان دستگاههای متصل شده به هم، میدهد. در دهه ۶۰ میلادی، آژانس پروژههای تحقیقاتی پیشرفته (AR PA)، بودجهای را به منظور طراحی شبکه آژانس پروژههای تحقیقاتی پیشرفته (ARPANET) برای وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا اختصاص داد. این اولین شبکه رایانهای در جهان بود. توسعه شبکه از سال ۱۹۶۹ و براساس طرحهای توسعه یافته دهه ۶۰ آغاز شد.
برای توضیح کامل مطلب و لینک دانلود کتاب آموزش شبکه لطفا کلیک کنید تا بهادامه مطلب بروید.
لینک دانلود کتاب نصب شبکه و راه اندازی شبکه های کامپیوتری در پایین صفحه
برخی از مفاهیم اولیه شبکه های کامپیوتری: پروتکل (Protocol)
فرمتی از پیش تعریف شده برای برقراری ارتباط بین دو کامپیوتر، به عبارت دیگر مجموعه ای از قوانین که دو دستگاه برای انتقال موفق داده، از آنها پیروی می کنند. برخی از مواردی که یک پروتکل آنها را مشخص می کند عبارتند از:
تا کنون انواع مختلفی از پروتکلها برای استفاده های مختلف طراحی شده اند و هر کدام دارای معایب و مزایایی هستند برخی از پروتکلها ساده، برخی با قابلیت اطمینان بیشتر و برخی دارای سرعت بالاتر هستند. برخی از پروتکل های متداول عبارتند از: TCP/IP ، UDP ، FTP ، PPP .
آی پی (IP)
مخفف Internet Protocol است. این پروتکل فرمت بسته های داده (IP Datagram) و نحوه آدرس دهی در آنها را مشخص می کند. این پروتکل بدلیل نقایصی که دارد با پروتوکل TCP همراه شده و ارسال و دریافت داده را میسر می سازد. این پروتکل را می توان شبیه سیستم پست معمولی دانست چون در آن بین فرستنده و گیرنده ارتباطی برقرار نمی شود و فرستنده اطلاعی از دریافت و یا عدم دریافت پیام توسط گیرنده ندارد و دیگر اینکه بسته های ارسالی الزاما با همان ترتیبی که فرستاده شده اند توسط گیرنده دریافت نخواهند شد. لذا برای رفع این نواقص از پروتوکل TCP کمک گرفته می شود که باعث برقراری یک ارتباط مجازی بین فرستنده و گیرنده می شود. این دو پروتوکل با یکدیگر مدل TCP/IP را تشکیل می دهند که اساس کار اینترنت بر پایه این مدل است. هم اکنون IPV4 (ورژن شماره 4 پروتوکل IP) در اینترنت مورد استفاده قرار می گیرد ولی با توجه به رشد سریع اینترنت و محدودیت آدرس دهی در این ورژن، IPV6 در آینده مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
TCP
مخفف Transmission Control Protocol است. در این پروتکل قبل از ارسال داده ها، بین فرستنده و گیرنده یک ارتباط مجازی ایجاد می گردد. TCP به هر بسته داده یک شماره سریال اختصاص می دهد در مقصد این شماره سریالها بررسی می شود تا از دریافت تمامی بسته ها و ترتیب درست آنها اطمینان حاصل شود. مقصد پس از دریافت هر بسته شماره بسته بعدی را به مبدا اعلام می کند. مبدا در صورتی که پاسخ مناسبی از مقصد در مدت زمان معینی دریافت نکند، بسته قبلی را مجددا ارسال خواهد کرد. بدین ترتیب بسته ها با اطمینان کامل (از دریافت در مقصد) در اینترنت منتقل می شوند.
HTTP
مخفف Hypertext Transfer Protocol است. این پروتکل در وب مورد استفاده قرار می گیرد. در این پروتوکل نحوه فرمت و چگونگی انتقال داده ها مشخص می شود همچنین HTTP وظیفه وب سرور و مرورگر وب را در مواجهه با هر دستور مشخص می کند. مثلا وقتی شما آدرس یک سایت را در مرورگر وب خود وارد می کنید یک دستور HTTP به وب سروری که صفحه مورد نظر شما در آن قرار دارد، فرستاده می شود و باعث می شود تا صفحه مورد نظر برای شما ارسال شود. HTTP یک پروتوکل Stateless نامیده می شود زیرا هر دستور در آن بطور مستقل و بدون توجه به دستورات قبل و بعد از آن اجرا می شود. به همین دلیل است که ایجاد وب سایتهایی که متناسب با ورودی کاربر عکس العمل مناسب را انجام دهند، مشکل است. البته این نقیصه HTTP توسط برخی تکنیکها نظیر Activex , Java , JavaScript , Cookie برطرف شده است.
FTP
مخفف File Transfer Protocol است. از این پروتکل در اینترنت برای تبادل فایلها استفاده می شود. عملکرد FTP نظیر عملکرد پروتکل HTTP برای دریافت یک صفحه وب از یک سرور یا SMTP برای انتقال نامه های الکترونیکی در اینترنت است. این سه پروتوکل از پروتکلهای تابعه TCP/IP بشمار می آیند. از FTP غالبا برای دریافت فایل از یک سرور و یا ارسال فایل به آن استفاده می شود (مثل ارسال صفحات وب ساخته شده از کاربر به سرور)
توپولوژی حلقوی (Ring)
در این توپولوژی تمام کامپیوترها در یک مدار حلقه ای شکل قرار می گیرند و اطلاعات در جهت عقربه های ساعت شروع به گردش می نماید و به مقصد می رسند. در این توپولوژی که اصطلاحا به آن Token Ring گفته می شود اولین کامپیوتری که در شبکه روشن می شود سیگنالی به نام Token ایجاد کرده و در شبکه به جریان می اندازد. هرگاه کامپیوتری در شبکه قصد ارسال اطلاعات را داشته باشد می بایست منتظر دریافت Token باشد و به محض دریافت Token شروع به ارسال اطلاعات می نماید. در این توپولوژی در صورتیکه کامپیوتر مقصد اطلاعات دریافتی از کامپیوتر مبدا را مورد تایید قرار دهد یک Token دیگری به نام Acknowledge به کامپیوتر مبدا جهت سالم دریافت کردن اطلاعات می فرستد. قابل ذکر است که در هر شبکه Ring فقط در هر لحظه یک Token می تواند وجود داشته باشد و این به خاطر جلوگیری از بوجود آمدن Collision یا تصادف بین اطلاعات می باشد.
توپولوژی Mesh
این توپولوژی معمولا در شبکه های WAN استفاده می شود. به این ترتیب که یک کامپیوتر از طریق کانکشن های مختلف به قسمت های مختلف متصل می گردد. دراین توپولوژی به خاطر هزینه پیاده سازی Media ها و Device های زیاد دارای هزینه سنگین می باشد. در این شبکه ها پیاده سازی و گسترش شبکه نیاز به هزینه و کار زیاد دارد. اگر یکی از کانکشن ها قطع شود تمام کامپیوترها می توانند با یکدیگر تبادل اطلاعات نمایند. با توجه به اینکه در این توپولوژی کانکشن های مختلف می تواند بین نقاط مختلف ایجاد شود، سرعت تبادل اطلاعات بین نقاط مختلف می تواند متفاوت باشد.
Half-duplex
بعضی از مودمها دارای سوئیچی هستند که به شما اجازه انتخاب بین Half-duplex و Full-duplex را می دهد. انتخاب درست برای این سوئیچ بستگی به برنامه ای دارد که از مودم برای انتقال داده استفاده می کند. در حالت Half-duplex هر کاراکتر انتقال داده شده بلافاصله بر روی صفحه نمایش شما ظاهر می شود (به همین دلیل به این حالت Local Echo هم گفته می شود). در حالت Full-duplex داده منتقل شده تا زمانی که توسط طرف مقابل دریافت نشده و به شما بازگشت نداده شده است، به نمایش در نمی آید (Remote Echo). اگر شما برنامه ای ارتباطی را اجرا می کنید و در آن هر کاراکتر دوبار ظاهر می شود احتمالا مودم شما بجای اینکه در حالت Half-duplex باشد در حالت Full-duplex است، در نتیجه هر کاراکتر دو بار اکو می شود یک بار Local Echo و بار دیگر Remote Echo.
Port
مجرایی است سخت افزاری برای ورود و خروج اطلاعات به کامپیوتر. سوکت های موجود در پشت کیس کامپیوتر که وسایل جانبی به آنها متصل می شوند، نمونه ای از پورتها به شمار می روند.
دونوع پورت وجود دارد:
در شبکه های مبتنی بر TCP/IP و UDP ( منظور شبکه هایی است که در ارتباطات خود از این دو پروتوکل استفاده می کنند ) به نقطه پایانی یک ارتباط منطقی، پورت اطلاق می شود. این نوع پورتها در نرم افزارها برای ارتباطات شبکهای استفاده می شوند و بر خلاف تعریف اول، این پورتها مکانی فیزیکی و قابل رویت را اشغال نمی کنند و مفاهیمی انتزاعی اند. تبدیل یک نرم افزار قابل اجرا در یک پلتفرم به نرم افزار قابل اجرا در پلتفرم دیگر. مثلا تبدیل یک نرم افزار قابل اجرا در Windows به نرم افزاری قابل اجرا در Macintosh.
Parallel Port:
پورت موازی یکی از پورتهای موجود در پشت کیس کامپیوتر است که دارای 25 پین (و نوع کانکتور Female ) می باشد و برای اتصال وسایل جانبی نظیر پرینتر مورد استفاده قرار می گیرد. این پورت توانایی انتقال 8 بیت داده را بطور همزمان دارا می باشد و برای اتصال به این پورت از کانکتور 25 پینی نوع DB-25 استفاده می شود. سرعت انتقال داده در آن 8 برابر پورت سریال می باشد. انتقال اطلاعات توسط این پورت در فواصل بیشتر از 6 متر قابلیت اعتماد کمتری دارد. نام دیگر این پورت LPT است.
Serial Port
این پورت توانایی انتقال یک بیت داده در هر لحظه را دارد. برای اتصال وسایلی نظیر Mouse و Modem به کامپیوتر استفاده می شود. اکثر پورتهای سریال از کانکتورهای نوع RS-232C یا RS-422 استفاده می کنند. نام دیگر این پورت Communications Port یا به اختصار COM port است که با نامهای COM1 COM2 و مانند آن شناخته می شوند.
Firewire
این پورت سریال توانایی انتقال داده تا سرعت 400Mbs در 1394(a) و تا 800Mbps در 1394(b) را دارا می باشد. نام دیگر این استاندارد IEEE1394 میباشد. این پورت توسط Apple ابداع و به کار گرفته شد و با نام Firewire معرفی گردید ولی سایر شرکتها محصولات مبتنی بر استاندارد IEEE 1394 خود را با نامهای دیگری از جمله I.LINK یا LYNX بکار می برند. هر پورت 1394 توانایی اتصال به 63 وسیله خارجی دیگر را دارد . علاوه بر سرعت بالا، این پورت از انتقال موازی داده بهره می برد در نتیجه این پورت را به پورتی ایده آل برای دستگاههایی که احتیاج به انتقال حجم زیادی از داده و real-time نیاز دارند ( نظیر دوربین های دیجیتال حرفه ای ، VCR ها ، دوربین های فیلمبرداری معمولی و TV تبدیل می کند. اگرچه این پورت انعطاف پذیری و سرعت بالایی دارد ولی قیمت آن نیز قابل توجه است. سرعت انتقال داده در این پورت از پورت SUB بسیار بیشتر است (حدودا 30 برابر). این پورت مانند USB از Plug-And-Play و Hot-Plugging پشتیبانی می کند. همچنین برق مورد نیاز دستگاههای متصل را تامین می کند.
شبکه های کامپیوتری با توجه به حوزه جغرافیائی تحت پوشش به سه گروه تقسیم می گردند:
انواع شبکههای رایانهای از نظر اندازه:
شبکه شخصی (PAN):
شبکه شخصی (Personal Area Network) یک شبکه رایانهای است که برای ارتباطات میان وسایل رایانهای که اطراف یک فرد میباشند (مانند تلفن ها و رایانههای جیبی (PDA) که به آن «دستیار دیجیتالی شخصی» نیز میگویند) بکار میرود. این که این وسایل ممکن است متعلق به آن فرد باشند یا خیر جای بحث خود را دارد. برد یک شبکه شخصی عموماً چند متر بیشتر نیست. موارد مصرف شبکههای خصوصی میتواند جهت ارتباطات وسایل شخصی چند نفر به یکدیگر و یا برقراری اتصال این وسایل به شبکهای در سطح بالاتر و شبکه اینترنت باشد. ارتباطات شبکههای شخصی ممکن است به صورت سیمی به گذرگاه های رایانه مانند USB و فایروایر برقرار شود. همچنین با بهرهگیری از فناوریهایی مانند IrDA، بلوتوث (Bluetooth) و UWB میتوان شبکههای شخصی را به صورت بیسیم ساخت.
شبکه های LAN
حوزه جغرافیائی که توسط این نوع از شبکه ها پوشش داده می شود ، یک محیط کوچک نظیر یک ساختمان اداری است . این نوع از شبکه ها دارای ویژگی های زیر می باشند :
یک شبکه کتابخانه نوعی:
دو فناوری اترنت (Ethernet) روی کابل جفت به هم تابیده بدون محافظ (UTP) و وایفای (Wi-Fi) رایجترین فناوریهایی هستند که امروزه استفاده میشوند، با این حال فناوریهای آرکنت (ARCNET) و توکن رینگ(Token Ring) و بسیاری روشهای دیگر در گذشته مورد استفاده بودهاند.
شبکه های MAN
حوزه جغرافیائی که توسط این نوع شبکه ها پوشش داده می شود ، در حد و اندازه یک شهر و یا شهرستان است . ویژگی های این نوع از شبکه ها بشرح زیر است :
شبکه های WAN
حوزه جغرافیائی که توسط این نوع شبکه ها پوشش داده می شود ، در حد و اندازه کشور و قاره است . ویژگی این نوع شبکه ها بشرح زیر است :
شبکه متصل (Internetwork):
دو یا چند شبکه یا زیرشبکه (Subnet) که با استفاده از تجهیزاتی که در لایه ۳ یعنی لایه شبکه مدل مرجع OSI عمل میکنند مانند یک مسیریاب، به یکدیگر متصل میشوند تشکیل یک شبکه از شبکهها یا شبکه متصل را میدهند. همچنین میتوان شبکهای که از اتصال داخلی میان شبکههای عمومی، خصوصی، تجاری، صنعتی یا دولتی به وجود میآید را شبکه متصل نامید.
در کاربردهای جدید شبکههای به هم متصل شده از قرارداد IP استفاده میکنند. بسته به اینکه چه کسانی یک شبکه از شبکهها را مدیریت میکنند و اینکه چه کسانی در این شبکه عضو هستند، میتوان سه نوع شبکه متصل دسته بندی نمود:
شبکه داخلی یا اینترانت (Intranet) شبکه خارجی یا اکسترانت (Extranet) شبکهاینترنت (Internet)
شبکههای داخلی یا خارجی ممکن است که اتصالاتی به شبکه اینترنت داشته و یا نداشته باشند. در صورتی که این شبکهها به اینترنت متصل باشند در مقابل دسترسیهای غیرمجاز از سوی اینترنت محافظت میشوند. خود شبکه اینترنت به عنوان بخشی از شبکه داخلی یا شبکه خارجی به حساب نمیآید، اگرچه که ممکن است شبکه اینترنت به عنوان بستری برای برقراری دسترسی بین قسمتهایی از یک شبکه خارجی خدماتی را ارائه دهد.
شبکه داخلی (Intranet):
یک شبکه داخلی مجموعهای از شبکههای متصل به هم میباشد که از قرارداد IP و ابزارهای مبتنی بر IP مانند مرورگران وب استفاده میکند و معمولاً زیر نظر یک نهاد مدیریتی کنترل میشود. این نهاد مدیریتی «شبکه داخلی» را نسبت به باقی قسمتهای دنیا محصور میکند و به کاربران خاصی اجازه ورود به این شبکه را میدهد. به طور معمولتر شبکه درونی یک شرکت یا دیگر شرکتها «شبکه داخلی» میباشد. به طور مثال شبکه ملی در ایران نوعی از شبکههای داخلی (اینترانت) میباشد.
شبکه خارجی (Extranet):
یک شبکه خارجی یک شبکه یا یک شبکه متصل است که به لحاظ قلمرو محدود به یک سازمان یا نهاد است ولی همچنین شامل اتصالات محدود به شبکههای متعلق به یک یا چند سازمان یا نهاد دیگر است که معمولاً ولی نه همیشه قابل اعتماد هستند. برای نمونه مشتریان یک شرکت ممکن است که دسترسی به بخشهایی از شبکه داخلی آن شرکت داشته باشند که بدین ترتیب یک شبکه خارجی درست میشود، چراکه از نقطهنظر امنیتی این مشتریان برای شبکه قابل اعتماد به نظر نمیرسند. همچنین از نظر فنی میتوان یک شبکه خارجی را در گروه شبکههای دانشگاهی، کلانشهری، گسترده یا دیگر انواع شبکه (هر چیزی غیر از شبکه محلی) به حساب آورد، چراکه از نظر تعریف یک شبکه خارجی نمیتواند فقط از یک شبکه محلی تشکیل شده باشد، چون بایستی دست کم یک اتصال به خارج از شبکه داشته باشد.
شبکه اینترنت (Internet):
اینترنت شبکه ویژهای از شبکهها که حاصل اتصالات داخلی شبکههای دولتی، دانشگاهی، عمومی و خصوصی در سرتاسر دنیا است. این شبکه بر اساس شبکه اولیهای کار میکند که آرپانت(ARPANET) نام داشت و بهوسیله موسسه آرپا (ARPA) که وابسته به وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا است ایجاد شد. همچنین منزلگاهی برای وب جهانگستر (WWW) است. در لاتین واژه Internet برای نامیدن آن بکار میرود که برای اشتباه نشدن با معنی عام واژه شبکه متصل حرف اول را بزرگ مینویسند. اعضای شبکه اینترنت یا شرکتهای سرویس دهنده آنها از آدرسهای IP استفاده میکنند. این آدرسها از موسسات ثبت نام آدرس تهیه میشوند تا تخصیص آدرسها قابل کنترل باشد. همچنین سرویس دهندگان اینترنت و شرکتهای بزرگ، اطلاعات مربوط به در دسترس بودن آدرسهایشان را بواسطه قرارداد دروازه لبه (BGP) با دیگر اعضای اینترنت مبادله میکنند.
شبکه کابلی ( Wire )
یکی از انواع شبکه های کابلی که بارزتر از بقیه عمل می کند کابل کشی بصورت Star است که در آن همه سیم ها از یک محل منشعب می گردند مانند یک HUB مرکزی چون در شبکه Star یک کابل از هاب مرکزی به هریک از ایستگاههای کاری کشیده می شود و از اینرو جداسازی یک کابل تنها عمل انتقال به کامپیوتری که به آن متصل شده را تحت تاثیر می گذارد. علاوه بر این کارتهای شبکه مورد استفاده ما در این نوع شبکه کارت شبکه Allnet است.
شبکه بی سیم ( Wireless )
در شبکه های بی سیم کارتهای مخصوص در سیستم ها نصب می شود که این سیستم ها بوسیله دستگاهی بنامدر شبکه های بی سیم کارتهای مخصوص در سیستم ها نصب می شود که این سیستم ها بوسیله دستگاهی بنام Access Point با هم مرتبط می شود و این شبکه از لحاظ امنیتی بسیار غیر قابل نفوذ می باشد. که در هنگام نصب توسط کارشناس تنظیم میشود. ضمنا" کارت شبکه و Access Point های مورد استفاده ما که از محصولات منحصر به فرد و با قابلیتهای در زمینه Wireless در دنیا می باشد کارتهای شبکه Minitar و Minitar Access Point می باشد.
تقسیم بندی دیگری از شبکه ها ، دسته بندی از نظر نرم افزاری و منطقی و نوع سرویس دهی و سیاست گذاری شبکه است که در دو گروه متمایز می شوند.
شبکه های با معماری نظیر به نظیر Peer-to-Peer Architecture:
این شبکه ها که به نوعی شبکه های گروه کاری ( Workgroup Network ) نامیده می شوند، اتصال دو یا چند رایانه به صورت ساده می باشد که در آن هر رایانه ـ به عنوان سرویس دهنده ـ بخشی از منابع خود مانند دیسک سخت، چاپگر و غیره را به اشتراک می گذارد و هیچ رایانه ای در جایگاه سرویس دهنده ـServer ـ اصلی و اختصاصی وجود ندارد. راه اندازی و تنظیم این نوع شبکه ها ساده می باشد ، نیازی به سیستم عامل خاصی نداشته و با ویندوز هایی مانند 98 و XP می توان آنها را راه اندازی نمود. این نوع شبکه ها با وجود سادگی در راه اندازی و سهولت در نگهداری ( Maintenance ) از حیث عملکرد ، امنیت ، انعطاف و قابلیت راه اندازی سرویس های مختلف ضعیف می باشند.
شبکه های با معماری سرویس دهنده ـ سرویس گیرنده Client / Server Architecture
این نوع شبکه ها نمود عینی منابع توزیع شده (Distributed Resources ) و نیز پردازش توزیع شده (Distributed Process) می باشند. بدین معنی که در یک شبکه محلی یک یا چند رایانه به عنوان سرویس دهنده و رهبر و ارشد سایر رایانه ها ، نحوه تخصیص منابع ، نوع سیاست ها و شکل کارها را بوسیله برنامه ریزی که توسط مدیر شبکه انجام می شود ، تعیین می کند. برای مثال فرض کنید در یک سازمان تولیدی برنامه جامع (Total System) مالی و اداری نصب شده است. رایانه ای در بخش اداری اطلاعات مربوط به پرسنل را وارد می نماید. رایانه ای دیگر در بخش مالی متصدی امور مالی شرکت می باشد. در بخش تولید ، رایانه دیگر نظارت بر فرآیند تولید داشته و دست آخردر انبار رایانه ای سرپرستی موجودی و حواله و رسیدهای انبار را انجام می دهد. سیاست مدیران شرکت آن است که هر بخش تنها اطلاعات خود را در اختیار داشته باشد و دسترسی به اطلاعات دیگر بخش ها مسیر نباشد، در عین حال مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره بتوانند با رایانه های خود اطلاعات هر بخش را ببینند.
اجزای اصلی سختافزاری:
همه شبکهها از اجزای سختافزاری پایهای تشکیل شدهاند تا گرههای شبکه را به یکدیگر متصل کنند، مانند کارتهای شبکه، تکرارگرها، هاب ها، پل ها، راهگزین ها و مسیریاب ها. علاوه بر این، بعضی روشها برای اتصال این اجزای سختافزاری لازم است که معمولاً از کابلهای الکتریکی استفاده میشود (از همه رایجتر کابل رده ۵ (کابل Cat5) است)، و کمتر از آنها، ارتباطات میکروویو (مانند آیتریپلئی ۸۰۲٫۱۱) و (کابل فیبر نوری Optical Fiber Cable) بکار میروند.
کارت شبکه
کارت شبکه آداپتور شبکه یا کارت واسط شبکه (Network Interface Card) قطعهای از سختافزار رایانهاست و طراحی شده تا این امکان را به رایانهها بدهد که بتوانند بر روی یک شبکه رایانهای با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این قطعه دسترسی فیزیکی به یک رسانه شبکه را تامین میکند و با استفاده از آدرسهای MAC، سیستمی سطح پایین جهت آدرس دهی فراهم میکند. این شرایط به کاربران اجازه میدهد تا به وسیله کابل یا به صورت بیسیم به یکدیگر متصل شوند.
تکرارگر (Repeater)
ساده ترین جزء ارتباطی در شبکه Lan، که سیگنالهای ارتباطی در کابلها را تقویت یا دوباره سازی می کند، Repeater می باشد. سیگنالهای ارتباطی در طول مسیر کابلها بر اثر عواملی مانند نویز و غیره دچار تغییر شکل و یا میرایی (ضعیف شدن تدریجی) می شوند. یک Repeater آنالوگ می تواند سیگنالهای دریافتی را تقویت نماید، در حالیکه Repeater دیجیتال توانایی بازسازی سیگنالهای دریافتی با کیفیتی نزدیک به کیفیت اصلی را داراست. با استفاده از Repeater ها می توان طول کابلهای داده را افزایش داد و در نتیجه ایستگاههای کاری که در فاصله دورتری (البته تا حد معینی از فاصله) از یکدیگر واقعند را نیز می توان بهم متصل کرد که در نهایت باعث گسترش فیزیکی شبکه می شود.
تکرارگر تجهیزی الکترونیکی است که سیگنالی را دریافت کرده و آن را با سطح دامنه بالاتر، انرژی بیشتر و یا به سمت دیگر یک مانع ارسال میکند. بدین ترتیب میتوان سیگنال را بدون کاستی به فواصل دورتری فرستاد. از آنجا که تکرارگرها با سیگنالهای فیزیکی واقعی سروکار دارند و در جهت تفسیر دادهای که انتقال میدهند تلاشی نمیکنند، این تجهیزات در «لایه فیزیکی» یعنی اولین لایه از «مدل مرجع OSI» عمل میکنند.
هاب (Hub)
هاب قطعهای سختافزاری است که امکان اتصال قسمتهای یک شبکه را با هدایت ترافیک در سراسر شبکه فراهم میکند. هابها در لایه فیزیکی از «مدل مرجع OSI» عمل میکنند. عملکرد هاب بسیار ابتدایی است، به این ترتیب که داده رسیده از یک گره را برای تمامی گرههای شبکه کپی میکند. هابها عموماً برای متصل کردن بخشهای یک شبکه محلی بکار میروند. هر هاب چندین درگاه (پورت) دارد. زمانی که بستهای از یک درگاه میرسد، به دیگر درگاهها کپی میشود، بنابراین همه قسمتهای شبکه محلی میتوانند بستهها را ببینند.
وسیله ایست دارای چندین پورت که از آن برای اتصال ایستگاههای کاری موجود در یک LAN (اعم از کامپیوتر، پرینتر و...) به یکدیگر استفاده می شود. می توان عملکرد آنرا شبیه یک Repeater چند پورته Multi Port دانست. هر ایستگاه توسط کابلی به یکی از پورتهای موجود در هاب متصل می شود و به این طریق اطلاعات ارسالی از یک ایستگاه برای سایر ایستگاهها قابل دسترسی خواهد بود. یک Passive Hub اطلاعات ارسالی از یک ایستگاه را فقط به یک ایستگاه دیگر ارسال می کند ( و نه سایر ایستگاهها ) و در مقابل، Active Hub اطلاعات ورودی را روی همه پورتها کپی می کند و بدین ترتیب اطلاعات برای همه ایستگاهها ارسال می شود. استفاده از هاب عمل حذف و اضافه کردن ایستگاهها به شبکه را بدلیل عدم نیاز به پیکربندی مجدد، آسانتر می سازد.
پل (Bridge)
وسیله ایست که دو Lan مختلف یا دو سگمنت از یک Lan را که از پروتکل ارتباطی یکسانی استفاده می کنند، به یکدیگر متصل می سازد. Bridge توانایی کنترل ترافیک، فیلتر کردن بسته های داده و ... را دارد. توسط Bridge می توان یک Lan با تعداد ایستگاههای کاری زیاد را به سگمنت های کوچکتری تقسیم کرد که در نتیجه هر سگمنت مانند یک شبکه مستقل عمل کرده و برقراری ارتباط ایستگاهها راحتتر انجام می شود. هرگاه دو ایستگاه بطور همزمان اقدام به ارسال بسته های داده در شبکه کنند، تصادم (collision) رخ می دهد که مانع ارسال صحیح داده می شود و هر چه تعداد ایستگاهها بیشتر باشد، احتمال رخ دادن تصادم نیز بیشتر می گردد . Bridge با تقسیم شبکه به چندین سگمنت از احتمال رخ دادن تصادم می کاهد. همچنین اگر پیامی از یک ایستگاه برای ایستگاهی دیگر در همان سگمنت ارسال شود Bridge مانع انتشار پیام در سگمنت های دیگر شده و بار ترافیک سایر سگمنت ها را سنگین نمی کند.
یک پل دو زیرشبکه (سگمنت) را در لایه پیوند داده از مدل مرجع OSI به هم متصل میکند. پلها شبیه به تکرارگرها و هاب های شبکهاند که برای اتصال قسمتهای شبکه در لایه فیزیکی عمل میکنند، با این حال پل با استفاده از مفهوم پلزدن کار میکند، یعنی به جای آنکه ترافیک هر شبکه بدون نظارت به دیگر درگاهها کپی شود، آنرا مدیریت میکند. بستههایی که از یک طرف پل وارد میشوند تنها در صورتی به طرف دیگر انتشار مییابند که آدرس مقصد آنها مربوط به سیستمهایی باشد که در طرف دیگر پل قرار دارند. پل مانع انتشار پیغامهای همگانی در قطعههای کابل وصلشده به آن نمیشود.
پلها به سه دسته تقسیم میشوند:
راهگزین (Switch)
راهگزین که در پارسی بیشتر واژه سوئیچ برای آن بکار برده میشود، وسیلهای است که قسمتهای شبکه را به یکدیگر متصل میکند. راهگزینهای معمولی شبکه تقریباً ظاهری شبیه به هاب دارند، ولی یک راهگزین در مقایسه با هاب از هوشمندی بیشتری (و همچنین قیمت بیشتری) برخوردار است. راهگزینهای شبکه این توانمندی را دارند که محتویات بستههای دادهای که دریافت میکنند را بررسی کرده، دستگاه فرستنده و گیرنده بسته را شناسایی کنند، و سپس آن بسته را به شکلی مناسب ارسال نمایند. با ارسال هر پیام فقط به دستگاه متصلی که پیام به هدف آن ارسال شده، راهگزین پهنای باند شبکه را به شکل بهینهتری استفاده میکند و عموماً عملکرد بهتری نسبت به یک هاب دارد.
یا در تعریفی دیگر می توان این گونه گفت: وسیله ایست دارای چندین پورت که از آن برای اتصال ایستگاههای کاری موجود در یک LAN ( اعم از کامپیوتر، پرینتر و...) به یکدیگر استفاده می شود. هر ایستگاه توسط کابلی به یکی از پورتهای موجود در سوییچ متصل می شود. تفاوت عمده سوییچ با هاب، در دسترسی ایستگاهها به اطلاعات ارسالی بر روی شبکه می باشد. بدین ترتیب که بر خلاف هاب که فریم ارسالی بر روی یک کانال را روی تمام کانالها به صورت فراگیر ارسال می نماید ( Broadcast) عملکرد سوئیچ ها در این مورد بسیار هوشمندتر از هاب می باشد، بدین ترتیب که با دریافت یک فریم از روی یک کانال ورودی آن را به تمامی کانالهای خروجی ارسال نمی نماید بلکه ابتدا آدرس فیزیکی کامپیوتر مقصد را چک کرده و فقط آن به آن کانال ارتباطی که کامپیوتر مقصد به آن وصل است می فرستد (Unicast). به این ترتیب کامپیوتر متصل به سوئیچ مربوطه به ایستگاههای دیگر را دریافت نمی کند. از نظر فنی میتوان گفت که راهگزین در لایه پیوند داده از مدل مرجع OSI عمل کنند. ولی بعضی انواع راهگزین قادرند تا در لایههای بالاتر نیز به بررسی محتویات بسته بپردازند و از اطلاعات بدست آمده برای تعیین مسیر مناسب ارسال بسته استفاده کنند. به این راه گزینها به اصطلاح راهگزینهای چندلایه (Multilayer Switch) میگویند.
مسیریاب (Router)
مسیریاب ها تجهیزات شبکهای هستند که بستههای داده را با استفاده از سرایندها و جدول ارسال تعیین مسیر کرده، و ارسال میکنند. مسیریابها در لایه شبکه از مدل مرجع OSI عمل میکنند. همچنین مسیریابها اتصال بین بسترهای فیزیکی متفاوت را امکانپذیر میکنند. این کار با چک کردن سرایند یک بسته داده انجام میشود.
مسیریابها از قراردادهای مسیریابی مانند OSPF استفاده میکنند تا با یکدیگر گفتگو کرده و بهترین مسیر بین هر دو ایستگاه را پیکربندی کنند. هر مسیریاب دسته کم به دو شبکه، معمولاً شبکههای محلی، شبکههای گسترده و یا یک شبکه محلی و یک سرویس دهنده اینترنت متصل است. بعضی انواع مودمهای DSL و کابلی جهت مصارف خانگی درون خود از وجود یک مسیریاب نیز بهره میبرند.
مسیریاب وسیله ایست که وظیفه انتقال بسته های داده بین شبکه های مختلف را بر عهده دارد. یک روتر حداقل به دو شبکه LAN ،WAN و یا یک LAN و ISP متصل است. روتر اصطلاحا Protocol Independent است؛ یعنی انتقال بسته های داده بین دو شبکه که از پروتوکلهای مختلف در ارتباطات داخلی خود استفاده می کنند،
را نیز به درستی انجام می دهد. روترها در GATEWAY، یعنی محل ارتباط دو شبکه قرار دارند. در Header هر بسته داده، مشخصات ایستگاه گیرنده آن مشخص شده است. روتر پس از خواندن آدرس گیرنده، بر اساس جدول مسیریابی و الگوریتم های مسیریابی و با توجه به بار ترافیک شبکه، بسته را از کوتاهترین و کم ترافیک ترین مسیر به مقصد می رساند. روترها برای تشخیص مسیر مناسب، توسط پروتوکلهایی نظیر ICMP با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. دو نوع روتر داریم؛
کابل در شبکه:
در شبکه های محلی از کابل به عنوان محیط انتقال و به منظور ارسال اطلاعات استفاده می گردد.ازچندین نوع کابل در شبکه های محلی استفاده می گردد. در برخی موارد ممکن است در یک شبکه صرفا" از یک نوع کابل استفاده و یا با توجه به شرایط موجود از چندین نوع کابل استفاده گردد. نوع کابل انتخاب شده برای یک شبکه به عوامل متفاوتی نظیر : توپولوژی شبکه، پروتکل و اندازه شبکه بستگی خواهد داشت . آگاهی از خصایص و ویژگی های متفاوت هر یک از کابل ها و تاثیر هر یک از آنها بر سایر ویژگی های شبکه، به منظور طراحی و پیاده سازی یک شبکه موفق بسیار لازم است.
کابل Unshielded Twisted pair )UTP):
متداولترین نوع کابلی که در انتقال اطلاعات استفاده می گردد ، کابل های بهم تابیده می باشند. این نوع کابل ها دارای دو رشته سیم به هم پیچیده بوده که هر دو نسبت زمین دارای یک امپدانش یکسان می باشند. بدین ترتیب امکان تاثیر پذیری این نوع کابل ها از کابل های مجاور و یا سایر منابع خارجی کاهش خواهد یافت .
کابل های بهم تابیده دارای دو مدل متفاوت
Shielded ( روکش دار ) و Unshielded ( بدون روکش ) می باشند. کابل UTP نسبت به کابل STP بمراتب متداول تر بوده و در اکثر شبکه های محلی استفاده می گردد.کیفیت کابل های UTP متغیر بوده و از کابل های معمولی استفاده شده برای تلفن تا کابل های با سرعت بالا را شامل می گردد. کابل دارای چهار زوج سیم بوده و درون یک روکش قرار می گیرند. هر زوج با تعداد مشخصی پیچ تابانده شده ( در واحد اینچ ) تا تاثیر پذیری آن از سایر زوج ها و یاسایر دستگاههای الکتریکی کاهش یابد.
زوج بههمتابیده
یکی از بهترین رسانههای مورد استفاده برای ارتباطات راه دور میباشد. سیمهای زوج بههمتابیده، سیم تلفن معمولی هستند که از دو سیم مسی عایق که دو به دو به هم پیچ خوردهاند درست شدهاند. از زوج بههمتابیده برای انتقال صدا و دادهها استفاده میشود. استفاده از دو سیم بههمتابیده به کاهش تداخل و القای الکترومغناطیسی کمک میکند. سرعت انتقال داده، دامنهای از ۲ میلیون بیت درهر ثانیه تا ۱۰۰ میلیون بیت در هر ثانیه، دارد. کابل های UTP دارای استانداردهای متعددی بوده که در گروههای (Categories) متفاوت زیر تقسیم شده اند:
مزایای کابل های بهم تابیده:
کانکتور استاندارد برای کابل های UTP ، از نوع RJ-45 می باشد. کانکتور فوق شباهت زیادی به کانکتورهای تلفن (RJ-11) دارد. هر یک از پین های کانکتور فوق می بایست بدرستی پیکربندی گردند. (RJ:Registered Jack)
کابل هممحور:
کابل هممحور به طور گستردهای در سیستمهای تلویزیون کابلی، ساختمانهای اداری، و دیگر سایتهای کاری برای شبکههای محلی، استفاده میشود. کابلها یک رسانای داخلی دارند که توسط یک عایق منعطف محصور شدهاند، که روی این لایهٔ منعطف نیز توسط یک رسانای نازک برای انعطاف کابل، به هم بافته شدهاست. همهٔ این اجزا، در داخل عایق دیگری جاسازی شدهاند. لایه عایق به حداقل رساندن تداخل و اعوجاج کمک میکند. سرعت انتقال داده، دامنهای از ۲۰۰ میلیون تا بیش از ۵۰۰ میلیون بیت در هر ثانیه دارد.
کابل کواکسیال:
یکی از مهمترین محیط های انتقال در مخابرات کابل کواکسیال و یا هم محور می باشد . این نوع کابل ها از سال 1936 برای انتقال اخبار و اطلاعات در دنیار به کار گرفته شده اند. در این نوع کابل ها، دو سیم تشکیل دهنده یک زوج ، از حالت متقارن خارج شده و هر زوج از یک سیم در مغز و یک لایه مسی بافته شده در اطراف آن تشکیل می گردد. در نوع دیگر کابل های کواکسیال ، به حای لایه مسی بافته شده ، از تیوپ مسی استوانه ای استفاده می شود. ماده ای پلاستیکی این دو هادی را از یکدیگر جدا می کند. ماده پلاستیکی ممکن است بصورت دیسکهای پلاستیکی یا شیشه ای در فواصل مختلف استفاده و مانع از تماس دو هادی با یکدیگر شود و یا ممکن است دو هادی در تمام طول کابل بوسیله مواد پلاستیکی از یکدیگر جدا گردند.
مزایای کابل های کواکسیال :
پهنای باند نسبتا" وسیع که مورد استفاده اکثر سرویس های مخابراتی از جمله تله کنفرانس صوتی و تصویری است.
معایب کابل های کواکسیال :
از کانکتورهای BNC)Bayone -Neill - Concelman) بهمراه کابل های کواکسیال استفاده می گردد. اغلب کارت های شبکه دارای کانکتورهای لازم در این خصوص می باشند.
فیبر نوری
یکی از جدیدترین محیط های انتقال در شبکه های کامپیوتری ، فیبر نوری است . فیبر نوری از یک میله استوانه ای که هسته نامیده می شود و جنس آن از سیلیکات است تشکیل می گردد. شعاع استوانه بین دو تا سه میکرون است . روی هسته ، استوانه دیگری ( از همان جنس هسته ) که غلاف نامیده می شود ، استقرار می یابد. ضریب شکست هسته را با M1 و ضریب شکست غلاف را با M2 نشان داده و همواره M1>M2 است . در این نوع فیبرها ، نور در اثر انعکاسات کلی در فصل مشترک هسته و غلاف ، انتشار پیدا خواهد کرد. منابع نوری در این نوع کابل ها ، دیود لیزری و یا دیودهای ساطع کننده نور می باشند.منابع فوق ، سیگنال های الکتریکی را به نور تبدیل می نمایند. کابل فیبر نوری شامل یک یا چند رشته از الیاف شیشهای پیچیده شده در لایههای محافظ میباشد. این کابل میتواند نور را تا مسافتهای طولانی انتقال دهد. کابلهای فیبر نوری تحت تاثیر تابشهای الکترومغناطیسی قرار نمیگیرند. سرعت انتقال ممکن است به چند تریلیون بیت در ثانیه برسد.
مزایای فیبر نوری
معایب فیبر نوری
راه هایی آسان برای عیب یابی شبکه ها
اولین چیزی که باعث می شود تکنسین شبکه بتواند ایراد احتمالی را تشخیص دهد ، بررسی این موضوع است که پیش از این شبکه در چه شرایطی به طور صحیح کار می کرده است . شناخت آن شرایط باعث تشخیص آسانتر عامل پدید آورنده خطا می گردد .
اما متاسفانه بعضی از تجهیزات شبکه فاقد داده های فنی لازم برای رفع عیب یا مستنداتی برای آگاهی یافتن از شرایط کارکرد صحیح آن ها هستند و متخصصان هنگامی در کار با آن هاموفق هستند که نمونه های مختلفی از آنها را دیده ، نصب کرده و با شرایط کارکرد آن ها آشنا باشند .
اما همان متخصصان هم ممکن است فراموش کنند که کدام یک از دستگاه ها ، در کدام شرایط بهترعمل می کردند یا کدام پیکر بندی برای کدام محیط مناسب تر بوده است . برای آنکه فاصله بین تکنسین های مختلف با یکدیگر کمتر شود و راه یافتن خطا ها کوتاه تر گردد ، رعایت پنج نکته ضروری است . این موارد را می توان پنج گام برای کسب موفقیت در کشف خطا نام گذاشت.
گام اول : مستند سازی شبکه
در دست داشتن آخرین نقشه های فیزیکی و منطقی شبکه ، کمک شایانی به شناخت وضعیت فعلی شبکه می نماید . با این نقشه ها می توان ادوات مختلف ، پیکر بندی ها ، و آدرس ها را تحت نظارت داشت . ضمن آنکه از این طریق کار عیب یابی آسانتر می گردد.
گام دوم : جمع آوری کلیه اطلاعات و تحلیل خطای پیش آمده
فرض کنید که اشکال کار را می دانید ، آیا می توانید آن را مستند کنید ؟ آیا قبل از بروز خطا ، هشداری از ایستگاه های کاری صادر نشده است ؟ برای این که این مرحله را ساده تر کنید ، می توانید از دستگاه LinkRunner، محصول شرکت Fluke Networks استفاده کنید . این ابزار که به سادگی قابل حمل است می تواند اشکالات اولیه درلایه فیزیکی را نشان دهد . این ابزار می تواند در خدمت تکنسین ها باشد تا در صورتی که اشکال شبکه ، فراتر از اشکالات معمولی بود ، از متخصصان مجرب تری استفاده گردد. پس در گام دوم ، با استفاده از ابزارهای کمکی به جمع آوری کلیه اطلاعات موجود می پردازیم و اشکالات لایه فیزیکی را بررسی می نماییم.
گام سوم : دامنه مشکل ایجاد شده را محدود کنید
قدم بعدی محدود کردن دامنه مشکل ایجاد شده است . باید بررسی کنیم که مشکل مربوط به بخشی از شبکه است یا فقط به یک کلاینت محدود است ؟ مثلا اگر مشکل مربوط به کلاینت است پس به کابل فیزیکی یا ایستگاه کاری محدود می گردد. یعنی پس از جمع آوری اطلاعات ، باید آن را به مشکل پیش آمده محدود نماییم.
گام چهارم : مشکل را رفع کنید
پس از محدود کردن دامنه مشکل ، رفع آن آسان خواهد شد . در مورد ادوات سخت افزاری ، معمولا باید آن را تعویض نمود . مثلا تعویض Patch Cable یا تغییر پورت سوئیچ یا تعویض کارت شبکه کلاینت . این گام وقتی تکمیل می شود که پس از رفع عیب ، شبکه مجددا تست شود تا از رفع کامل اشکال اطمینان حاصل گردد.
گام پنجم : کارهای انجام نشده را مستند کنید
حالا باید مجددا گام اول را تکرار کنید . یعنی مشکل پیش آمده و نحوه رفع آن را مستند سازی کنید . این کار برای مراجعات بعدی بسیار مفید خواهد بود .
اما آیا انجام دادن همه این مراحل لازم است ؟ گاهی پیش می آید که مشکلات شبکه ، ناشی از اشکلات سیستم عامل است . اغلب تکنسین هایی که در واحدهای فنی مستقر هستند ، هنگام انجام راهنمایی تلفنی ، به کاربران می گویند که «یک بار کامپیوترتان را بوت کنید .» این راه حل ، در بعضی موارد مشکل را مرتفع می کند و دیگر نیاز به طی کردن گام های پنج گانه نیست .
حسن این کاردر این است که تکنسین بدون این که محل کارش را ترک کند ، مشکل را برطرف نموده است . اما بعضی مشکلات با بوت کردن ساده از بین نمی روند . در این موقع ، در صورتی که کاربر کامپیو تر بتواند از خط فرمان ( Command Prompt ) سیستم عامل استفاده نماید ، راهنمایی تلفنی را همچنان می توان ادامه داد . یعنی فرمان IPCONFIG می تواند وجود اتصال فیزیکی را بررسی نماید . مثلا وقتی PC برای پروتکل DHCP پیکر بندی شده اما آدرس پیش فرض ویندوز (169.254. X. X ) را بر می گرداند ، مشخص می شود که کلاینت نمی تواند با سرور DHCP ارتباط برقرار کند . یا وقتی یک کامپیوتر پر تابل را به شبکه متصل می کنیم ، بایستی آدرس همان شبکه راداشته باشد .
اما گاهی اوقات DHCP ، آدرس subnet دیگری را به آن اختصاص می دهد . اکنون تکنسین می تواند دو دستور C:\>ipconfig /release و C:\>ipconfig /renew را وارد نماید. یعنی می خواهد که آدرس lP جدیدی داشته باشد . اگر سیستم پاسخ دهد که انجام عمل DHCP میسر نیست . آن گاه این احتمال وجو دارد که کاربر از پیکر بندی lP استاتیک استفاده کرده باشد . در این حالت جهت بررسی صحت گزارش ، باید به مستندات شبکه مراجعه نمود . در حالتی دیگر ، اگرکاربر یک آدرس lP را اعلام کند ، باید از طریق ping کردن ، آن بررسی نمود .
اگر PC کاربر ، پاسخ مناسب می دهد ، یعنی آ ن که انجام فعالیت های متداول نظیر باز کردن صفحه وب انجام پذیر است . در غیراین صورت بایستی کامپیوتر را از نزدیک مورد بررسی قرارداد. بررسی مشکل به صورت حضوری پس از حضور در محل کاربر ، کار جمع آوری اطلاعات شروع می شود . سؤال اول این است که انجام کدام عمل باعث بروز مشکل شد ه است .
گاهی اوقات پاسخ این سؤال، چندان مفید نیست . زیرا کاربرمی گوید که وی کارخاصی انجام نداده است و همه کارهای صورت گرفته در حد کارهای معمولی روزانه بوده است یا آن که دقیقا می داند چه اتفاقی افتاده ولی ترجیح می دهد درباره آن توضیحی ندهد ، یا مسئولیت انجام آن را بر عهده نگیرد
در این مواقع باید کاربر را مطمئن سازید که توضیح درباره نحوه بروز مشکل به رفع سریع آن کمک خواهد کرد . به غیر از این ها از انجام تغییرات محلی نیز سؤال کنید . مثلا این که به تازگی دکوراسیون اتاق محل کار تغییر کرده است یا یک برنامه محافظ نمایش جدید نصب شده است یا مواردی از این دست . بعد از آن که تا حد ممکن دانسته هایتان را افزایش دادید ، موارد ی که تلفنی به کاربر گفتید را مجددا خودتان آزمایش کنید .
اگر عمل ping به سرور شبکه به درستی انجام می شود یا ادوات شبکه به درستی پاسخ می دهند ، نشان دهنده آن است که ایستگاه کاری در لایه 3، به درستی به شبکه متصل است و در نتیجه به انجام تست در لایه های پایین تر نیازی نیست . پس باید توجه را به لایه های بالایی شبکه معطوف نمود . اگر این قسمت درست جواب ندهد یعنی این که باید به سراغ لایه های پایین تر رفت . حالا باید از یک لایه شروع کنید .
اگراتصال شبکه قطع باشد ، دستور ping این موضوع را به خوبی نشان می دهد . برای دیدن زمان پاسخ ( response Time) ، از دستور زیر استفاده می شود : C:\ ping -t x . x . x . x نتیجه حاصله را می توان با استفاده ازTRACERT و PATH PING برای بررسی مسیر ها به سمت device مورد نظر تحلیل قرارداد . Trace route نمودن به شما می گوید که چگونه در طول مسیر شبکه ، پکت ممکن است از بین برود . یعنی رفع عیب لایه یک شبکه را می توان از همین راه آغاز کرد .
دستور C:\>tracert x.x.x.x این کار را انجام می دهند. آیا به سطح پیشرفته تری از اشکال یابی احتیاج است ؟ اگر هنوز ایراد مشخص نشده است یا برای تعیین آن به اطلاعات یا به جزییات بیشتری نیاز است ،باید چند آزمایش دیگر را نیز انجام داد . پس از اطمینان از این که ، وارد نشدن کاربر به شبکه دراثرجابجایی کابل یا جدا شدن کابل و اتصالات آن نمی باشد ، به این نتیجه می رسید که مشکل پیش آمده ، پیچیده تر از اشکلات معمولی شبکه ها است. در اینجا داشتن ابزاری مانند LinkRunner می تواند به سرعت به کشف اشکالات کمک کند .
آزمون های مستقیم
- تست لینک
- بررسی فعالیت Segment ها
- استفاده از DHCP به عنوان ابزار تشخیص
- انجام ping به صورت محلی و راه دور جهت تست لینک .
بعضی از تکنسین های شبکه معتقدند که روشن بودن چراغ ( LED ) روی کارت شبکه نشان دهنده برقرار بودن لینک است . اما این مساله در مورد تجهیزات مختلف، معانی متفاوتی دارد . در بعضی تجهیزات ، چراغ های لینک ( ) توسط نرم افزارهای مستقر در سیستم میزبان کنترل می شوند و وقتی روشن می شوند که لایه های بالایی شبکه مشغول فعالیت باشند . بعضی کارت های شبکه چراغ لینک را وقتی روشن می کنند که ترافیکی روی شبکه در جریان باشد . در نتیجه روشن بودن چراغ، دلیل محکمی بر سالم بودن یا سالم نبودن لینک ارتباطی نیست. حتی بعضی از تجهیزات ازچراغ ها برای نشان دادن یک طرفه یا دو طرفه بودن ارتباط () یا نشان دادن سرعت ارتباط (1000/100/10) استفاده می کنند.
معرفی ویندوز سِرور 2003
ویندوز سرور 2003 نسبت به ویندوز 2000 گام بزرگی به جلو محسوب میشود. برای مدیران شبکههای ویندوز NT هم این نگارش جدید سیستمعامل مایکروسافت آن قدر ابزار و کنترلهای مدیریتی زیادی را به ارمغان آورده است که آنها را از ادامه کار با NT منصرف میکند.
ویرایشهای ویندوز سرور 2003
مدلهای نصب و روشهای آن در ویندوز سرور 2003
ویندوز سرور 2003 را در شرایط بسیار مختلفی میتوان نصب کرد. از نصب یک کپی از سیستمعامل بر روی کامپیوتری با یک درایو سخت پارتیشنبندی نشدۀ نو گرفته تا ارتقای یک نگارش قبلی یک سیستمعامل ویندوز.ارتقا با ارتقای درجا، تنظیمات فعلی، از جمله اَکانت کاربران و گروهها، پروفایلها، درایوهای اشتراکی، سرویسها و جوازها حفظ میشوند. فایلها و برنامههای نصب شده بر روی سیستم، از جمله تنظیمات رجیستری، آیکونهای میز کار و پوشهها نیز حفظ میشوند، اما این بدان معنی نیست که این برنامهها الزاماً با ویندوز سرور 2003 سازگارند. نصب کامل در نصب کامل، هیچ چیزی، از جمله تنظیمات رجیستری، سرویسها، پوشهها و فایلهای غیرمربوط، از سیستمعامل قبلی باقی نمیماند. نصب کامل تضمین میکند که همه کامپیوترهای ویندوز سرور 2003 در خط پایۀ خاصی قرار میگیرند.
نصب از روی سیدی
احتمالا سادهترین راه نصب استفاده از سیدی ویندوز سرور 2003 است، زیرا به هیچ سختافزار اضافی یا به پشتیبانی شبکه نیازی ندارد. علاوه بر این، نصب از روی سیدیرام معمولا سریعتر از هر روش نصب دیگری است، زیرا برای انتقالات I/O ، به پاس پُرسرعت بین سیدیرام و CPU متکی است نه به اتصالات کُندتر شبکه که در سایر روشهای نصب مورد استفاده قرار میگیرد.
بوت از روی سیدی ویندوز سرور 2003
سالهاست که پلت فرم ویندوز رسانه سیدیرام قابل بوت را پشتیبانی میکند و ویندوز سرور 2003 هم این روش نصب ساده و مفید را در اختیار میگذارد. به منظور بوت از روی سیدی، باید درایو سیدیای داشته باشید که ISO 9660 EI Torito برای رسانه قابل بوت را پشتیبانی کند و بایوس کامپیوتر باید تنظیم شده باشد تا به عنوان اولین وسیلۀ قابل بوت، از درایو سیدی استفاده کند. از این روش تنها برای نصب ویندوز سرور 2003 میتوان استفاده کرد و آن را نمیتوان برای ارتقای یک نگارش قبلی ویندوز به کار برد.
نصب اتوماتیک
نصب اتوماتیک ویندوز سرور 2003 مدیران شبکه را قادر میسازد سیستمعامل را به آسانی و به سرعت در سرتاسر شبکه نصب کنند. مهمتر از آن این که این نصبها بسیار همگون هستند، زیرا در طی فرایند نصب اتوماتیک تمام کامپیوترها از اطلاعات سِتاپ و پیکربندی و از فایلهای نصب واحدی استفاده میکنند. ویندوز سرور 2003 نصب اتوماتیک را با این سه روش پشتیبانی میکند:
نصب بر اساس تصویر
یک کامپیوتر اصلی کاملا پیکربندی شدۀ ویندوز سرور 2003 را در یک یا چند سیستم دیگر کپی میکند. SYSPREP یک روش نصب بر اساس تصویر است و RIS میتواند نصب بر اساس تصویر نیز انجام دهد. نصب بر اساس فایل جواب برای پیکربندی کامپیوترهای ویندوز سرور 2003 از یک فایل متنی استفاده میکند. فایل متنی حاوی جواب سوالهایی است که برنامه سِتاپ از کاربری که ممکن بود نصب را انجام دهد میپرسید، ازجمله اسم کامپیوتر، مُد جواز، و تنظیمات شبکه. سِتاپ غیرحضوری یک روش نصب بر اساس فایل جواب است و RIS میتواند یک روش نصب بر اساس فایل جواب نیز باشد.
سرویس مسیریابی و دستیابی از راه دور (RRAS)
سرویس مسیریابی و دستیابی از راه دور (RRAS) همیشه برای بسیاری از مدیران یک فناوری جذاب و در عین حال پیچیده بوده است. RRAS سرویسگیرندههای راه دور را قادر میسازد تا به منابع شبکۀ شما وصل شوند و از آنها استفاده کنند، و به این ترتیب مرزهای فیزیکی محیط شبکه را پشت سر میگذارد. RRAS همچنین راهی را برای وصل کردن منابع شبکه در اختیار میگذارد تا کاربران بتوانند به منابع شبکهها که در غیر این صورت نامتصل میبودند دست یابند. RRAS یک سرویس پُربار است که شامل پشتیبانی برای بهاشتراکگذاری یک اتصال اینترنت، شمارهگیری سرویسدهنده، مسیردهی اطلاعات از یک شبکه به شبکۀ دیگر، محافظت از دادهها از طریق استفاده از یک شبکۀ خصوصی مجازی (VPN)، و بسیاری چیزهای دیگر میباشد. در این فصل مروری خواهیم داشت بر فناوریهایی که RRAS در اختیار میگذارد و توضیح خواهیم داد که چگونه میتوانید راهحلهای مناسبی را برای محیط شبکه ویندوز سرور 2003 خود بیابید و مدیریت کنید.
معرفی و مغهوم دایرکتوری فعال
خدمات دایرکتوری پایگاه دادهای است که اطلاعات آن در یک هرم و با سلسله مراتب مشخص منظم شدهاند و دایرکتوری فعال، خدمات دایرکتوری شبکه ویندوز است که ساختار سلسله مراتبی (hierarchical) برای پیادهسازی و مدیریت ناحیه به وجود میآورد. دیرکتوری فعال فضای نام (name space) دارد که کاربران کاتالوگها و دامنهها، گروههای کاربر، کامپیوترها، چاپگرها و خطمشیهای امنیتی در یک پایگاه داده در آن قرار میگیرند. هر آیتم، مانند یک کاربر یا گروه را شیء دایرکتوری فعال مینامند. ساختار سلسله مراتبی و درخت مانند دایرکتوری فعال باعث میشود اشتراکگذاری منابع در ساختار ناحیه آسانتر شود. همچنین اضافه کردن ناحیه جدید به درخت کار سادهای است که مقیاس دایرکتوری فعال را انعطافپذیر میکند.
خدمات نام ناحیه (DNS)
مروری بر سرورهای DNS
خدمات نام ناحیه (DNS) یک ساختار سلسله مراتبی (هرمی شکل) پدید میآورد که توسط آن نامهای کامل ناحیه (FQDN)، نامهای میزبان و نامهای دیگری را به آدرسهای IP نسبت میدهد. نامگذاری در DNS ممکن است به صورت نامهای آشنا و روزمره یا آدرسهای منطقی (آدرسهای IP) باشد. مثلا هنگامی که در پنجره آدرس مرورگر وب عبارت Microsoft.com را تایپ کنید، یکی از سرورهای DNS که روی شبکه اینترنت قرار دارد یک نام FQDN (نام Microsoft.com) را به آدرس IP سایت Microsoft web نسبت میدهد.
بنابراین در شبکههای TCP/IP ، به طور خاص شبکه اینترنت، هر سازمان و موسسهای از سرورهای DNS برخوردار است که FQDN را به آدرسهای IP نسبت میدهد. در واقع هر سازمان، موسسه یا شرکت دارای وظایف نامگذاری قسمتهای مختلف اینترنت است. در واقع هنگامی که یک شرکت نام ناحیهای را در Inter NIC ثبت میکند، باید آدرسهای IP دو سرور DNS که وظایف نامگذاری را بر عهده دارند را به Inter NIC ارائه کند. کاربران میتوانند پیادهسازی DNS را خودشان بکار گیرند یا آن را بر عهده ISPهایی بگذارند که این خدمات را ارائه میدهند. سرورهایی که توسط Inter NIC اداره میشوند به یکی از سرورهای DNS محلی اجازه میدهند تا FQDN را به آدرس IP اختصاص دهد. سرورهای Inter NIC پایگاه دادهای دارند که در آن فهرست همه سرورهای DNS ناحیه و آدرسهای IP آنها قرار دارد.
بنابراین سرور DNS محلی درون سرور Inter NIC به جستجو پرداخته و آدرس IP مربوط به سرور DNS که به ناحیه خاصی خدمات ارائه میکند را پیدا میکنند. هنگامی که سرور محلی آدرسهای IP مربوط به یک سرور DNS راه دور را دریافت میکند سرور محلی میتواند به صورت مستقیم به جستجو پرداخته و FQDN راه دور را به یک آدرس IP نسبت دهد. ویندوز سرور 2003 از استاندارد سرور DNS پویا (DDNS) استفاده میکند که کارهای سرپرستی مربوط به نگهداری پایگاه داده DNS را به شدت کاهش داده است (در مقایسه با سرورهای DNS). سرور و مشتریهای DNS پایگاه داده DDNS را به صورت پویا میسازند.
پروتکل پیکربندی پویای میزبان (DHCP)
آشنایی با DHCP پروتکل پیکربندی پویای میزبان (DHCP) به شما اجازه میدهد آدرسهای IP را به صورت پویا به کامپیوترها وسایل جانبی روی شبکه اختصاص دهید. آدرسهای IP از مخزنی از آدرسهای تهیه شده و به کامپیوترها اختصاص داده میشوند. اختصاص آدرس IP به صورت دائم یا موقت خواهد بود.
وقتی این مساله را در نظر بگیرید که باید به هر کامپیوتر مشتری، آدرس IP ماسک زیر شبکه و آدرس دروازه اختصاص دهید، درمییابید که احتمال خطا در اختصاص آدرسها بسیار بالا است. DHCP یک محیط پویا ایجاد میکند که آدرسهای IP را به کامپیوترها و وسایل جانبی موجود در شبکه اختصاص میدهد. با این روش با دردسرهای اختصاص آدرس IP به صورت دستی روبرو نمیشوید و اختصاص آدرسهای IP به کامپیوترها با دقت بالایی انجام میگیرد.
سرور DHCP (ویندوز سرور 2003 که با خدمات DHCP پیکربندی شده است) وظیفه دارد آدرس IP ، ماسک زیرشبکه، دروازه پیشساخته، آدرس سرور DNS و آدرس سرور WINS را به مشتری DHCP ارائه دهد. مشتری DHCP هر کامپیوتر یا وسیلهای روی شبکه است که برای کسب پویای آدرس IP پیکربندی شده است. هنگامی که یک مشتری DHCP برای اولین بار راهاندازی میشود به دنبال آدرس IP میگردد. مشتری یک پیغام DHCP DISCOVER را نشان میدهند که قرارداد IP فرستاده شده به همه سرورهای DHCP را درخواست میکند.
پیام نمایش داده شده نام میزبان مشتری و آدرس سختافزاری MAC مشتری را ارائه میکند. در مرحله بعد، یک سرور DHCP که روی زیرشبکه قرار دارد توسط پیام DHCP OFFER آدرس IP پیشنهادی به همراه ماسک زیرشبکه و قرارداد IP را ارائه میکند. این پیام آدرس IP سرور DHCP را نیز شامل میشود. هنگامی که مشتری اولین پیام DHCP POFFER را دریافت میکند یک پیام DHCP REQUEST به همه سرورهای DHCP شبکه میفرستد و پذیرش پیشنهاد ارائه شده را اعلام میکند.
این پیام آدرس IP سرور DHCP ای را در بر میگیرد که مشتری با آن موافقت نموده است. بقیه سرورهای DHCP منتظر میمانند تا هنگامی که مشتری دیگری درخواست آدرس IP داشت به آن درخواست پاسخ دهند. در نهایت، سرور DHCP که با پیشنهادش موافقت شده یک پیام تدیید برای مشتری میفرستد. پیام DHCP PACK یک قرارداد IP معتبر و اطلاعات پیکربندی TCP/IP را شامل میشود. مشتری این اطلاعات را در رجیستری ویندوز ذخیره میکند.